یک هنرمند گفت: هنر انقلاب اسلامی کارفرما نداشت، ساده، صریح و بی تکلف بود با متریالی ساده و قابل فهم برای همه مردم. هنر انقلاب ما نسبت به همه دنیا کاملا ویژه و منحصر به فرد است، شهادت را لطیف نشان می­دهد و وصلش می کند به کربلا.

به گزارش روابط عمومی سومین جشنواره بین­المللی هنرهای تجسمی فجر، میزگرد هنر انقلاب اسلامی که یکی از برنامه­های همایش علمی سومین جشنواره بین­المللی هنرهای تجسمی فجر بود، شب گذشته با حضور کارشناسان این عرصه عبدالمجید حسینی­راد، ایرج اسکندری، احمد رضا دالوند و مرتضی گودرزی دیباج در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد.

در ابتدای این نشست حسینی­راد که مدیریت جلسه را بر عهده داشت، از کارشناسان حاضر در این نشست درخواست کرد تعریف خود را از هنر انقلاب اسلامی بیان کنند.

گودرزی دیباج گفت: هنر انقلاب اسلامی مقوله­ای است گسترده و با اینکه هنوز مدت طولانی از بروز و ظهور آن نگذشته بحث­های بسیاری در این زمینه رخ داده است، متأسفانه برخی با تعصب و تأکید بسیار از این امر سخن گفته­اند و برخی دیگر ناشناخته آن­را انکار کرده اند. درهر حال سخن گفتن پیرامون جریانی که هنوز زنده است دشوار می­نماید.

وی افزود: آنچه ما هنر انقلاب می­نامیم در عرصه هنرهای تجسمی به شکل صمیمانه­تر، گسترده­تر و صادقانه­تر گزارشی است از آنچه که در اعماق انقلاب اسلامی ایران رخ داده است. این هنر متأثر از انقلاب اسلامی بوده که به آن پاسخ داده و همراه با جو فرهنگی آن رشد کرده است، از اینرو برهه­ای بسیار مهم از تاریخ کشور را در خود دارد.

مدیر مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری اظهار کرد: اما هنر انقلاب اسلامی که در میانه جنگ تحمیلی به اوج خود رسیده بود پس از آن با افت و خیز بسیاری همراه بوده و به جهت کمی و کیفی افت داشته است. تا جایی که کتاب های بسیاری علیه هنر انقلاب داریم که هنوز جوابی برای آنها نداریم.

در ادامه این نشست، دالوند به بیان نظرات خود پیرامون هنر انقلاب پرداخت و گفت: قصد دارم دو روی یک سکه را به شما نشان دهم؛ هنر در انقلاب و انقلاب در هنر. هنرمندان بسیاری را داریم که عاجزند از اینکه هنرمند انقلابی باشند و هرگز نمی توانند با مضامین اجتماعی دست به خلق اثر بزنند.

وی افزود: هنر سراسر رویاست و اتفاقاتی چون انقلاب و جنگ عواملی غیر هنری هستند که در جامعه به خلق اثر هنری می­انجامند و این امر مرهون وجود هنرمندان است. این هنرمندان در دو رویکرد دست به خلق اثر هنری می­زنند که در جامعه ما هم همین اتفاق افتاده است. یکی رویکردی که صریح به بیان شور انقلابی می پردازد و رویکرد دیگر در لفافه و تلویحی و در نقاب و پوشیده منظور خود را بیان کرده و آشکارا سخن نمی گوید.

این هنرمند اظهار کرد: مرز مشخص و روشنی بین دو رویکردی که بیان کردم وجود دارد، اما هنر انقلاب ما تفاوت­های آشکاری با هنر انقلاب در دیگر کشورها دارد، متأسفانه هنر انقلاب را رها کرده و به سمت انتزاع رفته­ایم، آن هم انتزاعی که برخورد و تعریف درستی از آن نداریم! انتزاع گالری­های تهران دکوراتیو است.

دالوند ادامه داد: آثار نقاشی انقلاب اسلامی ایران جزو رویکرد اول هستند، هنرمندان آن زمان خیلی کم سن و سال بوده اند، اما با این حال از ایماژهای خوبی استفاده کرده و کارهای بزرگی کرده اند. ما مدام از گذشته می گوییم اما حالا چه داریم! همیشه از خودم می­پرسم نسل دوم هنرمندان انقلاب کجا هستند؟

وی با تأکید براینکه از مسیر اصلی خارج شده­ایم گفت: میکی موس را همه مردم کشور ما می­شناسند و ترکمنان قالی و قالیچه از طرح آن می­بافند، تی­شرت­ها و لوازم التحریر کودکان ما باطرح میکی موس هستند این یعنی آمریکا توانسته به همه دنیا ایماژ و تصویر بفروشد. ما چه داشته­ایم تا در برابر این کار آمریکا انجام دهیم مدام از یورش فرهنگی غرب می­گوییم در حالی­که هیچ کاری برای مقابله با آن انجام نمی­دهیم.

نگاه انقلابی جشن گرفتن برای یکدیگر نیست

دالوند گفت: مسئله این است که این هنرمندان جوانی که آثار بسیار قدرتمندی را در دوران انقلاب اسلامی عرضه کردند در حال حاضر کجا هستند؟ چه می کنند؟ و مدیران فرهنگی کشور چه کرده اند که دیگرشاهد حضور این گروه در جامعه نیستیم؟ فراموش نکنیم نگاه انقلابی جشن گرفتن برای یکدیگر نیست.

در ادامه این میزگرد اسکندری به بیان خاطراتی از روزهای قبل از پیروزی انقلاب پرداخت و گفت: اوایل پیروزی انقلاب اسلامی یک القاء ایدئولوژی رخ داد و ما نقاشان جوان نقاشی­هایی از تظاهرات و مشت و فریاد کشیدیم. بعد که منتقدین گفتند هنر انقلاب شکل سوسیالیستی داشت، آنها که آغازگر این هنر بودند رفتند و شدند هنرمند انتزاعی و تغزلی. ما ماندیم و جریانی که آنها ایجاد کرده بودند!

همچنین دالوند گفت: یک هنرپژوه گفت: در دنیا دیگر متن مرجع نیست بلکه تصویر به عنوان مرجعی مهم محسوب می­شود. تا به حال هنرمندان حرف مدیران هنری را گوش دادند و دیگر وقتش رسیده آنها حرف هنرمندان را گوش کنند تا هنر از گلخانه­ای بودن نجات یابد. در حال حاضر گرایشات هنری موجود در جامعه جویبارهایی است که معلوم نیست به کجا برود و هنرمندان هستند که باید مسیر را تعیین کنند.

حسینی­راد از گودرزی دیباج درباره افت و خیز هنر انقلاب اسلامی که به آن اشاره کرده بود، سوال کرد. وی گفت: تاریخ ثابت است و هر گاه جو و فضایی ایجاد شده هنر بر اساس مظاهر آن جو تغییر کرده و هنرمندان هر عصر خودآگاه و ناخودآگاه به جریان­های جامعه عکس العمل نشان می دهند.

گودرزی دیباج اظهار کرد: آبشخور هنرمند، جامعه و محیطش است. هنرمندان بسیاری آثار خوبی دارند که در زمینه هنر انقلاب نیست، ما این هنرمندان را انکار نمی کنیم چرا که جزو پازل فرهنگی کشور و افتخارات ما محسوب می شوند.

هنر انقلاب اسلامی کارفرما نداشت

وی افزود: هنر انقلاب اسلامی کارفرما نداشت، ساده، صریح و بی تکلف بود با متریالی ساده و قابل فهم برای همه مردم. هنر انقلاب ما نسبت به همه دنیا کاملا ویژه است، شهادت را لطیف نشان می­دهد و وصلش می کند به کربلا. بعدتر شاهد آثاری چون موش­های سکه­خوار اثر کاظم چلیپا و پله­های ترقی اثر حسین خسروجردی هستیم که به جامعه تذکر می­دهند، اما با گذر زمان این جریان افت کرد و هنرمندان دیگر نسبت به جریان های روز عکس العمل نشان نمی­دهند.

این هنرمند ادامه داد: هنرمند انقلاب جو را همراه خود نمی­بیند یک گام عقب می_­رود تا جا پای محکم پیدا کند پس فقط از مسائل مذهبی می­گوید و مسائل گذشته را بیان نمی­کند، اما آیا در حال حاضر تحول و اتفاقی رخ نمی­دهد که هنرمند از آن حرف بزند؟

جریان هنری کشور را ریاست می­کنند نه مدیریت

گودرزی دیباج اظهار کرد: از دیگر عوامل این افت را می توان مدیریت کشور دانست. متاسفانه جریان هنری کشور را ریاست می­کنند نه مدیریت. اگر این مسیر ادامه پیدا کند تاریخ قضاوت خوبی از ما نخواهد داشت.

اسکندری درباره شکل گیری حوزه هنری گفت: توقع داشتیم حوزه هنری بشود ربع رشیدی اما گروه پژوهشی نداشتیم و نشد، اگر درست برخورد کرده بودیم به سراغ اندیشه­های بزرگان درباره هنر اسلامی می­رفتیم اما الان بعد 30 سال می­بینیم مسیری که رفتیم ربطی به هنراسلامی ندارد.

حسینی راد در پایان گفت: ربع رشیدی مدیریت داشت و ما هنوز با گذشت 30 سال از انقلاب اسلامی این مدیریت را برجامعه هنری کشور نداریم.

سومين جشنواره بين المللي هنرهاي تجسمي فجر در رشته هاي نقاشي، پوستر، سفال و سراميك، عكاسي، نگارگري، كاريكاتور و خوشنويسي در تهران، 23استان، جزيره كيش و شش كشور تا 13 اسفند ماه ادامه دارد.